|
Tekst: Jerzy Skóra
Zdjęcia: Edward Balcerak
Zgodnie z „Harmonogramem wykładów Włocławskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w semestrze letnim 2013/2014”, w auli WUTW odbyły się dwa wykłady z astronomii, w dniach:
- 2 kwietnia 2014 roku, na temat: „Radiowe i optyczne obserwacje Słońca za pomocą obserwatoriów ziemskich oraz kosmicznych”,
- 15 maja 2014 roku, na temat: „Wyspa Wielkanocna i wielkie teleskopy w Chile”.
Pierwszy wykład wygłosił dr Sebastian Soberski z Obserwatorium Astronomicznego w Grudziądzu, współpracujący również z Centrum Astronomii UMK w podtoruńskich Piwnicach, ilustrując treść wieloma oryginalnymi przezroczami i filmami.
Przed wykładem słuchacze z wielkim zainteresowaniem obserwowali Słońce za pomocą teleskopów, które ustawiłem na dziedzińcu szkolnym przed wejściem do auli. Wielu z nich po raz pierwszy miało okazję patrzeć na Słońce bez obawy o utratę wzroku. A było to możliwe, gdyż oba teleskopy były wyposażone w odpowiednie filtry optyczne, przepuszczające tylko światło zredukowane do określonej długości fali. Teleskop Coronado o parametrach D = 40 mm, F = 400 mm, który wypożyczyłem w tym celu z Oddziału Toruńskiego Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii, obrazował Słońce w różnych powiększeniach, w fali wodoru H-alfa - barwy czerwonej. Dzięki niezłej przejrzystości atmosfery podczas pokazu każdy mógł dostrzec plamy słoneczne, granulację powierzchni Słońca i liczne protuberancje. W drugim z wystawionych teleskopów, moim japońskim katadioptryku o parametrach D = 114 mm, F = 1000 mm, zaopatrzonym w mylarowy filtr słoneczny ND 5 Baader Planetarium, zobaczyli plamy słoneczne w świetle białym i w znacznie większych rozmiarach. W trakcie wykładu dr Soberski mógł nawiązać do szczegółowych obrazów, które koledzy studenci kojarzyli z oglądanymi na jego prezentacji. Pytania i ożywiona dyskusja po wykładzie potwierdziły celowość połączenia wykładu z pokazem.
Drugi wykład wygłosił prof. dr hab. Jacek Krełowski, astronom z UMK w Toruniu, który przebywał w ESO – Europejskim Obserwatorium Południowym – na pustyni Atakama w Chile i zwiedzał Wyspę Wielkanocną. Na wielu fotografiach utrwalił charakterystyczne dla tych terenów krajobrazy i obserwatoria, także ze szczegółami, których nie zamieszcza popularna literatura astronomiczna. W efekcie wypowiedzi i zdjęć padło wiele pytań, na które wykładowca cierpliwie i obszernie odpowiedział rozszerzając zakres przekazanych wcześniej informacji. Podał też nieco wiadomości futurologicznych, dotyczących lokalizacji na tej samej pustyni oraz charakterystyki E-ELT – European Extremely Large Telescope - większego czterokrotnie od dotychczas największego teleskopu, o powierzchni zwierciadła ponad 40 m. Przewiduje się, że jego zdolność rozdzielcza pozwoli optycznie dojrzeć wiele z ponad tysiąca dotychczas odkrytych planet pozasłonecznych, a może nawet ślady życia na którejś z nich! Szkoda, że to może nastąpić dopiero pod koniec kolejnej dekady i raczej nie będziemy mogli tego zaobserwować własnoocznie.
|
